Ứng Dụng Tế Bào Gốc Điều Trị Lão Hóa Nam-Nữ

Bs Huỳnh Cao Cường

 I/ Nguồn gốc cơ quan sinh sản Nam – Nữ
Tế bào gốc vạn năng biệt hóa thành tế bào gốc tuyến sinh sản nguyên thủy (tế bào gốc đa năng).

• Đối với Nam tế bào gốc sinh sản có chức năng bài tiết Androgen, nhiều Testosteron, ít Estrogen
• Đối với Nữ tế bào gốc sinh sản có chức năng bài tiết nhiều Estrogen, ít Testosteron, Progestrogen, Relaxin

Vỏ thượng thận sản xuất Androgen ó Estrogen ở mô mỡ.

II/ Chức năng sinh lý người trưởng thành

Ở Nam: các tế bào gốc đa năng phát triển mạnh tạo thành các tế bào gốc đơn năng chuyên biệt liên quan đến cơ quan sinh dục nam như: tinh hoàn, ống dẫn tinh, túi tinh,… phát triển về số lượng và chất lượng giúp cơ thể sản sinh ra nhiều Androgen, Testosteron; hình thành trong cơ thể của một người nam trưởng thành về mặt hình thể, chức năng sinh sản, chức năng sinh lý.

Ở Nữ: các tế bào gốc đa năng phát triển mạnh tạo thành các tế bào gốc đơn năng chuyên biệt liên quan đến cơ quan sinh dục nữ như: buồng trứng, ống dẫn trứng, tử cung… phát triển về số lượng, chất lượng giúp cơ thể sản sinh ra nhiều Estrogen, Progesteron; hình thành trong cơ thể của một người nữ trưởng thành về mặt hình thể, chức năng sinh sản, chức năng sinh lý.

III/ Chức năng sinh lý - sinh sản ở Nam mãn dục và Nữ tiền mãn kinh, mãn kinh

 Ở Nam mãn dục:

Chúng ta đề cập đến nam đã bước qua tuổi trưởng thành (dậy thì), vì trên thực tế có một số ít người quá trình lão hóa tế bào sinh dục rất chậm. Ví dụ như: điển hình là một người đàn ông ở vùng Trung Đông lập kỷ lục thế giới với 94 tuổi vẫn còn có thể sinh con, ở Việt Nam chúng ta cũng có một người đàn ông 92 tuổi ở vùng dân tộc miền núi sinh được con.

Đây là một trong số những trường hợp rất hiếm đối với quá trình lão hóa sinh dục ở nam. Phần lớn chiếm đa số, nam giới khi bước qua tuổi trung niên chức năng sinh dục cũng sẽ giảm như phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh.

Triệu chứng ở nam: giảm ham muốn, giảm cương, da chảy xệ, nhăn, bụng nhiều mỡ…

 Ở Nữ tiền mãn kinh và mãn kinh: nang noãn nguyên thủy (tế bào gốc đa năng) giảm rất nhanh dẫn đến giảm nhiều Progesteron, 17B estradiol sau đó dẫn đến tăng LH, FSH trong máu. Quá trình lão hóa ở phụ nữ bắt đầu từ thời kỳ tiền mãn kinh và đỉnh điểm của sự lão hóa là thời kỳ mãn kinh thật sự. Không có trường hợp phụ nữ đã mãn kinh có thai được ghi nhận trên thế giới.

Triệu chứng ở nữ: cảm giác nóng trong cơ thể, tính người thay đổi, mô bì âm đạo mỏng, giảm tiết dịch âm đạo, vú teo, loãng xương…

 Như vậy, đánh giá sự suy giảm chức năng sinh dục - chức năng sinh sản ở Nam và Nữ với mức độ bao nhiêu? Sự suy giảm đó phụ thuộc nhiều vào yếu tố: tuổi, yếu tố di truyền, môi trường xung quanh, tính chất xã hội, căng thẳng và áp lực công việc… Không có câu trả lời chính xác mà chỉ dựa vào chức năng sinh lý, chức năng sinh sản của từng người, hoặc qua trung gian xét nghiệm: sinh hóa máu, nội tiết tố, siêu âm, CT, MRI,…

IV/ Ứng dụng tế bào gốc vào điều trị lão hóa ở nam, ở nữ:

 Hiện nay trên thế giới, các nhà khoa học đã tìm được ý nghĩa của sự suy giảm chức năng là do giảm lượng nội tiết tố ở nam (giảm Androgen, Testosteron), ở nữ (giảm Estrogen, Progesteron). Sự giảm các yếu tố nội tiết này là do sự ghi nhớ của các tế bào gốc đa năng tuyến sinh sản nguyên thủy đã đến giai đoạn giảm hay mất chức năng hoạt động phân chia tế bào (đến giai đoạn chết của chu kỳ tế bào).

 Hiểu được nguyên nhân đó, một số nhà di truyền học, sinh học phân tử, đã nghiên cứu bằng cách kích thích sự phát triển của tế bào gốc đa năng tuyến sinh sản nguyên thủy là phương pháp sử dụng cấy tế bào gốc hay ghép tế bào gốc trị liệu. Mục đích giúp các tế bào sinh sản nguyên thủy phục hồi được chức năng trở lại, tiếp tục phân chia, sinh sản tế bào mới.

 Kết quả thành công của nghiên cứu là họ có thể sử dụng tế bào gốc cuống rốn, tế bào gốc mỡ đã được nuôi cấy, chiết xuất thành tế bào đặc trưng cho buồng trứng, tinh hoàn; rồi tiêm vào cơ thể để kích thích phát triển của tế bào buồng trứng, hay tinh hoàn phát triển. Mặc dù đã thành công nhưng chỉ ở mức độ tương đối. Sự kích thích chỉ trong giai đoạn nhất định, thời gian nhất định, phải tái lập lại quy trình vì vướng rào cản “sự chết của tế bào” và “khả năng ghi nhớ của tế bào”. Giải thích đó là vì sao nghiên cứu nhân bản Cừu Dolly chết sau 6 năm nuôi dưỡng. Nguyên nhân là do tế bào được lấy nghiên cứu từ tế bào cừu trưởng thành lúc đã 6 năm tuổi mà đời sống của 1 chú cừu bình thường trung bình là 12 năm.

 Điều đó cho chúng ta một lý do chính đáng: với sự giúp đỡ của khoa học hiện đại chúng ta chỉ cải thiện được chức năng ở mức độ giới hạn, không phải là mãi mãi. “Sinh lão bệnh tử” vẫn là yếu tố bất di bất dịch.